Ngày nay chẳng còn ai thấy những cánh rừng ban trắng muốt dọc đường 6 như những gì cụ Nguyễn đã nói. Nhưng đó đây, trên quãng đường từ đỉnh dốc 75 cho đến hết 90 (km 198 về Hà Nội) người ta vẫn thấy thấp thoáng những gốc ban nhỏ nhắn sáng bừng lên. Khi thì chen chúc trên những sườn đồi, lúc lại nghiêng ngả bên vách núi, khi khác lại duyên dáng bên những thửa ruộng ăm ắp nước sắp vào vụ cấy. ..để vang vọng tiếng chân gọi du khách
Lên Mộc Châu ngắm hoa rừng
Hoa ban Tây Bắc thường nở dọc quốc lộ 6 rất nhiều vào tháng 3
Truyền thuyết của người Thái kể rằng: Thuở ấy, có một chàng trai tên là Khum đem lòng yêu cô gái tên là Ban. Khum vừa giỏi làm nương, lại cótài săn bắn. Ban thì khéo tay dệt vải lại có giọng hát làm say đắmnhiều chàng trai. Thế nhưng, cha nàng Ban vì ham giàu nên đã đem gảnàng cho con trai nhà tạo mường, vốn là một thanh niên lười nhác, lại có tật gù lưng.
Mặc cho cô gái hết lời van xin, người cha vẫn không từ bỏ ý định,và ông đã bàn bạc cùng với nhà tạo mường sửa soạn làm lễ cưới cho haingười. Trong bước đường cùng, nàng Ban đã chạy sang bản của Khum gặpchàng để cầu cứu. Nhưng chẳng may khi đến nhà Khum, thì được tin chàng đã theo cha đi mua trâu ở bản xa. Nàng bèn lấy chiếc khăn piêu củamình, buộc vào nơi cầu thang nhà người rồi bươn bả đi tìm chàng. Nàngđi hết núi này, rừng khác, gọi tên người yêu đến khản cả giọng, nhưngchàng ở xa nào có nghe thấy. Cuối cùng kiệt sức nàng ngã gục sau khivượt qua một dãy núi cao.
Nơi nàng nằm xuống sau đó mọc lên một cây hoa mang búp trắng nhưbúp tay người con gái. Và chẳng bao lâu, loài hoa ấy mọc lan ra khắpnúi rừng Tây Bắc, và hằng năm cứ mỗi độ xuân về, hoa nở trắng như bông.Người ta đặt tên loài hoa đó là hoa ban.
Về phần Khum, sau khi về đến nhà, thấy chiếc khăn piêu của ngườiyêu vắt nơi cầu thang, biết là có chuyện chẳng lành, bèn vội vã đi tìmnàng. Dò hỏi bà con bên bản người yêu, Khum biết được là nàng đã bỏ nhàra đi, còn đi đâu thì không rõ. Thế là chàng trai lên đường đi tìmngười yêu, đi mãi hết mường này, bản khác mà vẫn không tìm thấy bóngngười yêu. Cuối cùng, chàng kiệt sức, ngã xuống. Sau khi chết, chànghoá thành con chim sống lẻ loi trong rừng, và cứ đến mùa hoa ban nở,lại hót vang như tiếng gọi người yêu tha thiết từ năm nào.
Ban không chỉ đẹp, trở thành một trong những biểu tượng của người thái, mùa xuân tây bắc, ban còn là đặc sản rất lạ của không ít du khách khi đến thăm thảo nguyên Mộc Châu
Xem thêm: Món ngon từ hoa ban
Món ngon từ cây hoa ban Mộc Châu (trích)
Xưa trong kháng chiến chống Pháp, các anh bộ đội mang vòng lá ban che mắt quân thù. Lá ban, hoa ban trở thànhmón ăn tiếp sức cho các anh chiến đấu và chiến thắng. Với đồng bào TháiTây Bắc, hoa ban là món ăn truyền thống với nhiều món ngon lạ miệng.
Món xôi hoa ban:
Lựa hoa ban mới nở, hoặc lá bánh tẻ,rửa sạch, cho vào chõ xôi chín, khi ăn chấm với “chẩm chéo” món chấmtruyền thống gồm muối tinh giã nhuyễn với ớt, hạt xẻn, vỏ dổi, tỏi, mùitàu... Cả lá và hoa đều có vị bùi, ngọt, thoảng hương thơm dịu. Đâycũng là nguyên liệu làm món nộm độc đáo.
Món nộm hoa ban:
Khi đến du lich Mộc Châu, nếu may mắn bạn có thể được thưởng thức món nộm có một không hai này.
Lá hoặc hoa xôi chín trộn đều với cácgia vị: vỏ dổi, hạt xẻn, ớt, hạt tiêu… các gia vị này đều giã nhỏ. Mónăn này vừa bùi, ngọt lại thơm. Hương thơm của lá, của hoa hòa quyệncùng gia vị tạo cảm giác tuyệt vời. Món này dùng để đưa cay khi đãi bạnhoặc ăn với xôi nếp đều rất ngon.
Món xào:
Lá, hoa làm sạch, xào chín tới, cho gia vị như với món nộm, đảo đều cho ngấm, ăn với cơm gạo mới thì no mà không chán.
Nấu canh:
Khi làm món canh, có thể nấu kỹ hơn món xào, nhưng không để nát. Canh có hương thơm và vị ngọt mát, không cầncho mì chính... Giờ đây, trong các nhà hàng, khách sạn cũng không bỏ lỡviệc khai thác các món ăn này, làm cho du khách rất thích thú. Hương vịđộc đáo của món ăn là hòa quyện của câu chuyện về tình yêu bất tử khiếndu khách thêm yêu và cảm phục một Tây Bắc anh dũng giàu bản sắc vănhóa, trung hậu và đậm tình.
Du lịch Mộc Châu
