Du lịch Mộc Châuhttps://dulichmocchau.net/uploads/logo-dlmc.png
Chủ nhật - 20/08/2023 23:54
Thắng cố Mộc Châu là món ăn ngon được nhiều người tìm kiếm mỗi dịp Tết Độc Lập 2-9, vậy nó có gì hấp dẫn để người ta nhất định phải tìm ăn, và quán thắng cố Mộc Châu nào ngon. Xin mời đọc
THẮNG CỐ LÀ GÌ?
Giải nghĩa món ăn Thắng cố
Thắng cố Mộc Châu trở thành món ăn không thể thiếu mỗi dịp 2-9, nhưng có ít người hiểu về nguồn gốc món ăn đơn giản mà lại dễ dùng này.
Thắng cố hay Tháng cố là món ăn đặc trưng truyền thống của người H'mông, có nguồn gốc từ Vân Nam (Trung Quốc); về sau được du nhập sang các dân tộc Kinh, Dao, Tày. Thịt nấu thắng cố theo truyền thống là thịt ngựa về sau có thêm thịt bò, thịt trâu, và thịt lợn. Món thắng cố ngựa ra đời ở Việt Nam từ cách đây khoảng 200 năm, khi người H'mông, Tày, Nùng về Bắc Hà cư trú."
Hiện có ba thuyết về ý nghĩa tên gọi "thắng cố":
Tên gọi "Thắng cố" bắt nguồn từ tiếng Hán-Mông, đọc theo âm Hán Việt là "thang cốt" (chữ Hán: 湯骨), có nghĩa là "canh xương"[2].
Tên gọi "thắng cố" bắt nguồn từ tiếng Hán, đọc theo âm Hán Việt là "thang hoắc" (湯臛)[3].
Tên gọi "thắng cố" là biến âm của "thoảng cố", trong tiếng Mông có nghĩa là "nồi nước". Lại có người cho rằng trong tiếng Mông thắng cố được gọi là "khấu tha" có nghĩa là "canh thịt"[4].
Thắng cố Ngựa được nấu thế nào
Thắng cố ngựa được chế biến rất đơn giản nhưng để nấu ngon miệng thì vẫn cần bí quyết riêng cũng như kinh nghiệm. Người ta mổ ngựa, làm thịt sạch sẽ,lấy tất cả nội tạng ăn được của con vật chặt ra từng miếng.
Sử dụng bếp lửa than, than phải "rực hồng", dùng một cái chảo lớn (chảo phải cũ không được dùng chảo mới), cho tất cả các thứ như thịt thủ, thịt mông, tim, gan, lòng… vào chảo cùng lúc, xào lăn theo kiểu "mỡ ngựa rán ngựa" (dùng chính mỡ có trong thịt để xào, không thêm mỡ ở ngoài). Khi miếng thịt se se cạnh, người ta đổ nước vào chảo cùng gia vị và cứ thế ninh sôi sùng sục hàng tiếng đồng hồ.
Gia vị truyền thống gồm muối, thảo quả, địa điền, quế, lá chanh nướng thơm, tán nhỏ, ướp vào thịt trước lúc đem xào.
Để nồi nước dùng được ngon, đầu bếp người Mông phải "chăm sóc" rất chu đáo: múc từng muỗng bọt ra để nước xương thêm ngọt, thêm trong. Các bộ phận như: lòng, tim, gan, tiết, thịt, được cho vào sau cùng và đun nhừ, có thể cho thêm các loại rau.
Ăn thắng cố ngựa thế nào?
Ăn thắng cố ở chợ phiên gần như đã trở thành một nét văn hóa của đồng bào các dân tộc vùng cao.
Mỗi khi xuống chợ, ăn một bát thắng cố, nồi thắng cố to, sôi lục bục nổi lên những tảng thịt, tảng mỡ to màu vàng nhạt trông thật hấp dẫn. Món ăn nhiều đạm như thế mới đủ ấm lòng trong những mùa đông giá rét, cũng như làm ấm những người đi chợ xa...
Đã từng đi qua các phiên chợ vùng cao ở Hà Giang, Lai Châu, mình thấy rằng, bà con đi chợ vui lắm, mang đồ đi mua bán theo nhu cầu đã đành, nhưng được gặp nhau, chào nhau, hoặc cười nói với nhau, hoặc chỉ ngắm người ta cười với nhau, trả giá nhau đã vui rồi.
Thắng cố chợ phiên - ảnh sưu tầm
Mua bán xong, đi dạo chợ xong, tạt vào 1 quầy thắng cố, ngồi bên bếp lửa hồng với nồi thằng cố đang sôi, thưởng thức hương vị thắng cố thơm lừng, béo ngậy với chén rượu ngô cay nồng, ngây ngất thì không còn gì hơn...
Và vì thế, mình tin rằng ăn thắng cố mà ngồi nhà hàng xếp bằng, hay ngồi bàn ghế kiểu tây, bắc bếp ga lên đun thắng cố ăn thì nó chỉ ngon và vui được 5-7 phần, muốn vui cả 10 phần, thắng cố cứ phải ở chợ, cứ phải ngồi xổm trên ghé mây, xì xụp, làm tợp rượu, nó mới sướng.
THẮNG CỐ MỘC CHÂU CÓ GÌ THÚ VỊ
Thắng cố Mộc Châu xuất hiện muộn, có lẽ nó mới du nhập về chưa lâu và nổi lên chục năm nay, từ khi huyện Mộc Châu tổ chức Ngày hội văn hóa các dân tộc để cùng nhau ra phố ăn tết Độc Lập.Đến muộn, nhưng lại trở thành thứ không thể thiếu bây giờ.
Ngày trước, tôi chỉ thấy người Hmong tập trung đông thật đông, nhiều thật nhiều ở trung tâm thị trấn mỗi dịp 2-9, trang phục vàng, đỏ rực rỡ, họ đi bộ dọc được,nói cười, lộ ra những chiếc răng mạ vàng óng ảnh. Kí ức bây giờ chỉ còn là những mảng màu rực rỡ sắc thu ấy, với cảnh họ ngồi ăn phở, hay túm tụm ở các cửa hàng chụp ảnh đợi chụp và rửa ảnh...
Bây giờ thì có thắng cố, ăn ở các hội chợ, hoặc các nhà hàng, vì Mộc Châu chưa có chợ phiên lớn như ở các tỉnh miền núi khác, cho nên sẽ khó mà thấy cảnh những quán thắng cố liền sát nhau, người ăn ngồi san sát mà trò chuyện rộn ràng như nơi khác.
Mà vì không có được cảm giác vui, thì thắng cố phải ngon, phải lạ, và Mộc Châu thắng cố ngon mà lạ thật. Anh bạn tôi làm nhà hàng ở Lào Cai lâu năm chia sẻ: sang bên đây mới thấy làm thắng cố cầu kì, bên kia đơn giản lắm, làm gì có nhiều loại rau lạ như bên này.
Thắng cố ngựa Mộc Châu tất nhiên vẫn từ thịt ngựa tươi, cách nấu về bản chất vẫn là xương, thịt, nội tạng ngựa, mà quý nhất là cái phổi ngựa. Nhưng ngon thì phải nhiều món, cho nên thịt con ngựa ra phải có tiết canh, làm tí lạp ngựa, nướng đôi tảng, xào đĩa tái lắn, bó đôi cây giò rồi mới đến thắng cố. Thành ra từ thắng cố là món duy nhất, về Mộc Châu nó thay đổi thành ngựa đủ món. Riêng thắng cố, gia vị đa dạng, lại cất công tìm thêm vài loại rau rừng ăn hợp với món, có đến vài loại rau ăn kèm, cái có vị chát chát, cái có vị chua chua, cái lá dài, nhiều gân kiểu như lá sấu, cái lá có thùy như lá mướp đắng.... toàn những loại lá chỉ người Hmong, người Thái mới biết tên, người ăn có hỏi thì sang năm lại quên, nên tất cả cứ gọi là lá thắng cố cho dễ.
Thắng cố Mộc Châu ngay nay (ảnh Nhà hàng Quyết Xuôi)
Lá ăn kèm thắng cố và ngựa đủ món ở Mộc Châu
Và cứ thế, hàng năm cứ dịp gần tết độc lập Mộc Châu, khách du lịch chưa tới, người Mộc Châu đã rủ nhau đi ăn thắng cố rồi, nó như là đến tết Nguyên đán người ta gói bánh trưng, bắt buộc phải có, không có coi như mất tết. Thì thôi, không có chợ, đành chịu ra quán ăn, nó cũng còn vui, còn đông, còn nhộn nhịp và còn thấy ngon, chứ thắng cố mua về ăn ở nhà vài 3 người trong gia đình thì chả vui, vừa ăn vừa nhìn nhau lặng lẽ, đôi ba câu chuyện vặt, không thể kéo cái vui của ngày tết độc lập tại nhà lên được.
Và bởi thế, ở Mộc châu, lúc nào cũng có thể ăn ngựa đủ món, ăn thắng cố ngựa Mộc Châu được, nhưng ngon nhất, vui nhất, rộn ràng nhất, người địa phương và khách du lịch Mộc Châu cứ phải đợi tết Độc lập
Cách ăn thắng cố Mộc Châu?
Bạn có thể gọi ngựa đủ món như đã nói ở trên, hoặc có thể gọi 1 nồi thắng cố nhỏ vừa đủ cho nhóm mình ăn, nhưng Ăn thắng cố, nhớ phải uống rượu ngô. Nó mới vui, nó mới phấn chấn, nó mới đúng là Tết.
Đầu tiên là ngựa tươi xào rau rừng, ngựa tươi được ướp chút gia vị và xào tái trên lửa to cùng với một số loại rau, gia vị đặc trưng miền núi, thơm dậy mùi, ăn ngọt và thơm.
Thứ hai là ngựa nướng tảng, miếng thịt tươi chọn chỗ đẹp, vuông vắn, nhiều nạc được ướp mắc khén và các gia vị cho thơm rồi đặt trên than hồng vài phút, ngựa chín vàng đẹp bên ngoài và hơi hồng nhẹ trong lõi, thịt không khô, ngọt mềm, cuộn rau rừng, chấm chéo ngon ngất ngây.
Thứ 3 là lạp ngựa: lạp là phong cách ăn đồ tái của người Thái bản địa, thịt tươi sống được thái mỏng, trộn gia vị và nước măng chua cho chín tái sau đó cuốn thêm cùng các loại rau, ngọt mềm, mát, pha chút cay nóng của ớt, tỏi và các gia vị cay nóng. Ngon, nhưng không phải ai cũng dám ăn.
Thứ 4 là thắng cố Mộc Châu, gọi là lẩu ngựa cũng được, vì nó là tổng hợp của nước xương hầm ngậy, ngọt, của nội tạng ngựa giòn tan, của thịt ngựa ngọt mát với các loại gia vị tây bắc, trong đó không thể thiếu lá thắng cố nhìn như cây hành này.
Thứ 5 là tiết canh ngựa, thứ 6 là giò ngựa, ngoài ra mỗi nhà hàng lại có mỗi món khác nhau bổ sung thêm nữa.
Khi ăn thắng cố, nên có chút đồ uống cay cay, có thể dùng rượu ngô men lá Mộc Sa, rượu mơ Mộc Châu, hay là bia tây bắc vị hạt dổi mắc khén đều được. Vui lòng uống vừa đủ theo sức khỏe và đã uống rượu bia không lái xe.
Như đã nói, đến dịp tết độc lập , nhà hàng Mộc Châu nào cũng chuẩn bị sẵn vài ba con ngựa để phục vụ đồng bào ăn tết. Bởi thế, cả 2 thị trấn sẽ chìm trong thắng cố, ở những khu trung tâm, nhiều nhà hàng, ra đến đường đã thấy trong gió bay phảng mùi thắng cố, chỗ nào cũng thấy ngựa buộc dây ở cửa quán, biển vẫy, băng rôn, rộn ràng thắng cố.
Thật không khó để tìm chỗ ngồi ăn thắng cố. Nhưng một số nhà hàng thắng cố Mộc Châu ngon, có thâm niên, có kinh nghiệm và ít khi bị lẫn thịt ngựa với thịt gia súc khác thì phải biết chọn. Dưới đây giới thiệu vài nhà hàng thắng cố Mộc Châu ngon, uy tín:
1.Quán Khoản Ngựa km73
2.Nhà hàng Quyết Xuôi 75
3. Nhà hàng Nhiệt Đới
4. Nhà hàng Bảo Chi
5. Nhà hàng A Định
Du lịch Mộc Châu
